کانه‌زایی مس چینه‌کران نوع مانتو (Manto-type) در آندزیت پورفیر پیروبیتومن‌دار کشکوییه رفسنجان، زیرپهنه دهج-ساردوییه

Authors

  • ابراهیم راستاد دانشیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
  • مصطفی ابولی پور دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
  • نعمت‌الله رشید‌نژاد عمران استادیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
Abstract:

منطقه معدنی مس کشکوییه در زیرپهنه دهج- ساردوییه از کمان ماگمایی ارومیه- دختر و در  ناحیه کرمان قرار دارد. در این منطقه پنج معدن به نام‌های پلنگی، چشمه خضر، تله دزی، اقبالی و عابدینی فعال هستند. شکل هندسی و ژئومتری ماده معدنی در این معادن چینه‌کران و سنگ درون‌گیر آنها آندزیت پورفیرپیروبیتومن‌دار با سن ائوسن است. در این کانسارها، بورنیت، کالکوزیت و کالکوپیریت سولفیدهای اصلی مس هستند که با هماتیت همراهی می‌شوند. ساخت و بافت ماده معدنی به‌صورت پرکننده فضای خالی، دانه پراکنده، رگه -  رگچه ای و جانشینی است. محیط زمین ساختی کانسارهای مس منطقه کشکوییه با توجه به بررسی‌های ژئوشیمیایی صورت گرفته یک محیط کششی است که همزمان با رخداد فرورانش در پشت کمان زیرپهنه دهج- ساردوییه تشکیل شده است. مقادیر مس، سرب و نقره در سنگ درون‌گیر آندزیت پورفیری بدون کانه‌زایی حداکثر تا ppm 600  می‌رسد.  میکروترمومتری سیال‌های درگیر در این کانسارها منشأ احتمالی سیال‌های کانه‌ساز را شورابه‌های حوضه‌ای نشان می‌دهد. معادن فعال مس در منطقه کشکوییه شباهت‌های زیادی را از نظر کانی‌شناسی،  عناصر همراه، سنگ میزبان، ساخت و بافت، ژئومتری و ژنز با یکدیگر و با کانسارهای تیپ مانتو در دنیا نشان می‌دهند. رخداد این تیپ کانه‌زایی مس در منطقه کشکوییه رفسنجان نشانگر اهمیت فرایندهای وابسته به سنگ‌های آتشفشانی در کانه‌زایی مس، افزون بر فرایندهای مرتبط با پلوتونیسم مولد کانه‌زایی سیستم‌های پورفیر در زیرپهنه دهج- ساردوییه است. حضور پیروبیتومن در سنگ میزبان آندزیت پورفیری کانسارهای مس منطقه کشکوییه سبب شده است تا این کانسارها در زمره کانسارهای مس با میزبان آندزیت پیروبیتومن‌دار در جهان قرار گیرند. تعداد این نوع کانسارهای تیپ مانتو در دنیا محدود است و به طور عمده در شیلی قرار دارند. مشابه با دیگر کانسارهای تیپ مانتو در دنیا، دو فاز مهم برای رخداد کانه‌زایی در این کانسارها قابل جدایش است. فاز اول شامل فرایندهایی است که سبب تشکیل پیریت و پیروبیتومن در زمینه سنگ آندزیت پورفیر شده و شرایط محیط احیایی را  در آن ایجاد کرده است. فاز دوم مربوط به ورود سیال‌های اکسیدان غنی از مس است که سبب جانشینی سولفیدهای مس و هماتیت به جای پیریت و پیروبیتومن فاز اول شده و کانه‌زایی مس را موجب شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زمین شناسی، کانی شناسی، ژئوشیمی و ژنز کانه زایی مس چینه کران در سنگ های آتشفشانی-رسوبی ائوسن در منطقه کشکوئیه، باختر رفسنجان

منطقه معدنی مس کشکوئیه شامل پنج معدن فعال بنام های پلنگی، چشمه خضر، تله دزی، اقبالی و عابدینی می باشد که در زون دهج-ساردوئیه از کمان ماگمایی ارومیه- دختر و در ناحیه کرمان واقع شده است. واحدهای رسوبی آن شامل واحدهای سنگی فلیش (حاوی مواد آلی در همراهی با پیریت فرامبوئیدال) و کنگلومرا بوده و واحدهای آتشفشانی آن، واحدهای آگلومرای خاکستری، لاپیلی توف قرمز رنگ، آندزیت پورفیری، آندزیت مگاپورفیر و آگلو...

15 صفحه اول

تعیین موقعیت کانسارهای مس پورفیری به کمک محاسبه ضریب خطوارگی تصویر در بخش شمالی دهج- ساردوییه

منطقه مورد مطالعه در کمربند دهج – ساردوییه که جزیی از کمان ماگمایی ارومیه – دختر  بوده و کانسارهای پورفیری زیادی را در خود جای داده، واقع شده است. این منطقه بر روی پهنه برشی راست‌گردی که توسط گسل‌های رفسنجان در شمال وگسل شهر بابک در جنوب محصور شده، قرار دارد. در این نوشتار ارتباط مکانی 16 کانسار مس پورفیری منطقه با شکستگی‌ها وگسل‌های منطقه مورد بررسی قرار گرفت و ارتباط نزدیکی بین ضریب خطوارگی و...

full text

زمین‌شیمی، کانی‌شناسی و زایش کانسار آهن- مس درب بهشت، زیرپهنه دهج ـ ساردوئیه، کرمان

 کانسار آهن-مس درب بهشت در زیرپهنه دهج- ساردوئیه از کمان ماگمایی ارومیه-دختر در ناحیه کرمان واقع شده است. سنگ­های میزبان ­­کانسار درب بهشت به سن ائوسن، شامل تناوبی از­گدازه­ها (آندزیت، تراکی­آندریت، تراکی‌آندزیت-بازالت و بازالت) و مواد ­آذرآواری (انواع توف وآگلومرا) هستند. این سنگ­ها، بر اساس داده‌های زمین‌شیمیایی عناصر اصلی، کمیاب و عناصر نادر خاکی (REE)، شباهت زیادی به­گدازه­های کالک­آلکالن د...

full text

کانسار مس معدن بزرگ با میزبان آتشفشانی، نمونه‌ای از کانسارهای مس نوع مانتو، خاور شاهرود

کانسار مس معدن بزرگ در 130 کیلومتری خاور شاهرود و در محدوده معدنی عباس‌آباد قرار دارد. این محدوده، شامل کمربندی از سنگ‌های آتشفشانی- آذرآواری، همراه با میان‌لایه‌های رسوبی با راستای شمال خاور- جنوب باختر، در برگیرنده 8 کانسار مس است. سنگ‌های آتشفشانی این محدوده، به‌طور چیره شامل تراکی‌آندزیت، تراکی‌آندزیت- بازالت و تراکی‌بازالت به سن ائوسن است. این سنگ‌ها، ماهیت شوشونیتی تا پتاسیم بالا دارند و ...

full text

کانسار مس چینه کران (نوع مانتو) کال ابری در مجموعه آتشفشانی- رسوبی ائوسن شمال غربی بردسکن، شمال شرقی ایران

کانسار کال ابری بخشی از مجموعه آتشفشانی-رسوبی ائوسن جنوب زون سبزوار است که میزبان کانی­سازی­های متعدد مس چینه­کران می­باشد. زمین­شناسی محدوده شامل سنگ­های آتشفشانی با ترکیب آندزیتی- بازالتی، سنگ آهک و دایک­های میکروگابرویی ائوسن است. سنگ­های آذرین از نوع کالک آلکالن و متاآلومینوس بوده و در زون فرورانش تشکیل شده­اند. کانی‌سازی در داخل سنگ­های آتشفشانی و مرز آنها با سنگ آهک به شکل­های پراکنده، رگ...

full text

برای نقشه- ASTER و سنجنده ETM+ مقایسه دادههای سنجنده برداری مناطق دگرسان شده در بخش مرکزی کمربند دهج- ساردوییه استان کرمان

The study area is located in the Dehaj-Sarduyeh belt in Kerman province. This belt forms the south eastern part of the Central Iranian Volcanic Belt. Enhanced Thematic Mapper plus (ETM+) and Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) data have been used for this study. Different image processing techniques such as false color composite, band ratioing and princip...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 95- سنگ و کانی

pages  123- 144

publication date 2015-06-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023